Biennale sztuki performance w Wilnie
Co można dać miastu, które od 700 lat rozwija się i przemienia, dostosowując do zmian i tworząc nowe tradycje? Pierwsze międzynarodowe biennale sztuki performance w Wilnie, które odbyło się latem 2023 roku, odzwierciedlało wartości miasta – wielokulturowość i innowacyjność.
23 lipca – 6 sierpnia 2023 r. odbyło się główne Biennale sztuki performance w Wilnie. W centrum uwagi festiwalu znajduje się miasto – Wilno, ale także samo miasto jako środowisko stworzone i zdominowane przez człowieka, które dzielimy z innymi gatunkami życia, w którym historie współistnieją i nakładają się na siebie.
Więcej informacji
Aleksandra Janus, Weronika Pelczyńska, Monika Szpunar performance „Still standing“ (From VB23 summer open call programme).
Festiwal festiwal odbywający się co dwa lata zainicjowany przez galerię „Meno niša” zamienił w swoją scenę całe Wilno, a artyści swoimi dziełami przyciągali uwagę publiczności w przestrzeni publicznej: historycznych i nowo wyposażonych miejscach miasta, parkach, ulicach i zamkniętych pomieszczeniach. Podczas biennale można było zobaczyć wyjątkowe prace powstałe specjalnie na to wydarzenie. Wykonywane były na żywo w mieście, dlatego każdy występ jest niepowtarzalną okazją do zapoznania się z interpretacjami twórców sztuki performance i wspólnego świętowania z Wilnem. Wilnianie i goście miasta mieli okazję nie tylko poznać zagranicznych twórców, ale także zobaczyć dzieła litewskie, które rozsławiły Litwę w świecie. Jubileusz miasta to doskonały czas na tworzenie nowych tradycji, dlatego zaproszono mieszkańców do udziału i odkrywania sztuki współczesnej w przestrzeni miasta.
Prezent urodzinowy to nowe święto
Choć Wilno ma już 700 lat i jest pełne budynków i innych obiektów miejskich upamiętniających jego historię, stolica kraju ma wyraźne, nowoczesne oblicze. Dlatego też z okazji rocznicy postanowiono zaprezentować miastu nową, nowoczesną tradycję. Pierwsze Wileńskie Biennale Sztuki Performance, które rozpoczęło się latem 2023 roku, jest ciągłym międzynarodowym wydarzeniem artystycznym, odbywającym się co dwa lata.
Egle Budvytyte, Choreography for the Running Male, performance in public space, 2014. Photography by: Sebastian Kriete
Pierwszy festiwal skupiał się głównie na Wilnie: osiągnięciach historycznych i współczesnych, ważnych datach, wydarzeniach, miejscach i ludziach miasta. Młodzi i uznani, znani i dopiero rozpoczynający swoją drogę twórczą twórcy z Litwy i innych krajów świata rozsiani po stolicy, prezentując widzom dzieła eksplorujące i odzwierciedlające złożoną przeszłość miasta, teraźniejszość i wyobrażające jego przyszłość. Festiwal sztuki performance rozwinął wielokulturową i dynamiczną tożsamość Wilna, tworząc oblicze kreatywnego i odważnego nowoczesnego miasta.
Wilno jest sceną sztuki performance przez cały rok
Z okazji 700-lecia Wilna całe miasto stało się sceną. Pierwszym i jedynym wydarzeniem na taką skalę w stolicy – biennale sztuki performance 23 lipca – 6 sierpnia 2023 r. odbyło się w przestrzeni publicznej Wilna, a część przedstawień przeniosła się do wnętrz różnych budynków. Organizatorzy biennale nie ograniczyli się do lata i zaprezentowali miastu jeszcze dwa wyjątkowe wydarzenia – w styczniu 2023 roku faktyczne urodziny Wilna uczczono występem słynnej gwiazdy sztuki performance – nowego dzieła „Afotija” artystki Emilii Škarnulytė. Występ składał się ze specjalnie zaprojektowanej choreografii dźwiękowej i świetlnej, wielkoformatowych projekcji wideo oraz występów na żywo. Muzykę do nich napisała wielokrotnie nagradzana kompozytorka z plemienia Lakotów Suzanne Kite, która dorastała w południowej Kalifornii, wraz z Jakūbasem Čižikasem i Emilią Škarnulytė.
Dyrektorem wileńskiego biennale jest Diana Stomienė, ważna w kraju galeryjka, szefowa targów sztuki „Art Vilnius“ i członkini Rady Miejskiej Wilna. Dyrektorem artystycznym biennale została Kuratorka, znawczyni sztuki współczesnej Neringa Bumblienė.
Performance to sztuka akcji na żywo
Idea poszerzania granic sztuki i przekształcania akcji na żywo w sztukę zrodziła się w latach 70. XX wieku. Choć spektakle często są bogate w elementy muzyczne, teatralne i taneczne, to najczęściej są one tworzone przez przedstawicieli sztuk wizualnych, interdyscyplinarnych.
Sztuka performance pojawiła się na Litwie dopiero w latach 90., kiedy kraj odzyskał niepodległość. Deweloperzy szybko jednak dogonili świat – już w 2011 roku instalacja performatywna „Už baltos užuolaidos“ /„Za białą kurtyną”/ artysty Dainiusa Mikšisa reprezentowała Litwę na Biennale w Wenecji i została nagrodzona przez jury nagrodą specjalną. W 2019 roku spektakl-opera „Saulė ir jūra (Marina)” autorstwa Liny Lapelytė, Vaivy Grainytė i Rugilė Barzdžiukaitė zdobyła „Złotego Lwa” – prestiżową nagrodę Biennale w Wenecji, a Litwa zasłynęła w świecie za swój wkład we współczesną kulturę i sztukę performance.
Dziś wielu artystów zajmuje się performansem w kraju, jest on stale prezentowany na różnych wystawach i wydarzeniach artystycznych, m.in. na targach sztuki „Art Vilnius”. Na targach swoje stoisko zaprezentowało biennale sztuki performance w Wilnie, na którym zwiedzający mogli obejrzeć filmy z wrażeniami ze spektakli biennale oraz obejrzeć spektakl „Egghorsecizmus” artysty Robertasa Narkusa, uczestnika programu biennale.
Międzynarodowe biennale sztuki performance w Wilnie jest doskonałą okazją do poznania sztuki performance i zobaczenia, jak tutejsi twórcy pracują z współczesnymi tematami istotnymi dla świata i Litwy oraz twórczo wykorzystują przestrzenie miejskie jako miejsce realizacji swoich dzieł.