Wielka zaraza, wojna i głód

Na początku XVIII w., gdy trwała jeszcze Wojna Północna, a wojska szwedzkie, rosyjskie i saskie, kroczące przez Wielkie Księstwo Litewskie, niszczyły kraj, na Litwę dotarła statkami kupców polskich i niemieckich zaraza. Chociaż ludność niewiele wiedziała o infekcji i myślała, że to kara Boża, taktyka kwarantanny, którą wypróbowaliśmy również dzisiaj, została zastosowana. Nic jednak nie pomogło: w rozrastającym się Wilnie ludzie żyli w gorszych warunkach sanitarnych niż na litewskiej wsi w tamtym czasie, więc infekcja szybko się rozprzestrzeniła. W Wilnie zmarło około 33 700 osób.

Przyglądając się bliżej wschodniej fasadzie kościoła św. Jana od ulicy Zamkowej (Pilies g.), zobaczysz epitafium z czaszką i skrzyżowanymi kośćmi – tu spoczywają prochy trzech kobiet, które zmarły od dżumy. W kościele św. św. Piotra i Pawła wisi obraz Franciszka Pelikana „Dżuma w Wilnie w 1710 roku. Najświętsza Maryja Panna Łaskawa chroni ludzi przed srogim powietrzem i innymi przeciwnościami: trzyma w rękach połamane strzały gniewu Bożego”. Zaraza, wojna i mroźna zima przyniosły kolejne nieszczęście – kraj nawiedził głód. Tak trudno było zdobyć żywność, że głodujący mieszkańcy miasta oddawali się w pańszczyznę. Miasto opustoszało, a król August III starał się przyciągnąć nowych mieszkańców, zapraszając Żydów do osiedlenia się w Wilnie.